Pomnik Tadeusza Kościuszki tzw. Armatka

„W tym samym czasie 1921 r. postanowili mieszkańcy wznieść inny pomnik „Naczelnikowi Tadeuszowi Kościuszce – Ziemia Tomaszowska”, umieszczony na kopcu usypanym przez mieszkańców 1917 r. – w 126 rocznicę Konstytucji 3 Maja. Na szczycie pomnika umieszczona została miniaturowa armata, zaś na ścianie frontowej płaskorzeźba z popiersiem Kościuszki. Uroczyste odsłonięcie pomnika miało miejsce 3 maja 1923 r.

I ten monument został rozebrany w czasie okupacji – tyle że już w 1940 r. płaskorzeźbę z popiersiem ukrył dyrektor Peter, miniaturę armaty, której nie dało się ukryć, Niemcy ustawili przy wejściu do kwatery żandarmerii na terenie gimnazjum.

Po zakończeniu działań wojennych nie podjęto inicjatywy odbudowy pomnika, skończyło się na wmurowaniu płaskorzeźby z wizerunkiem Kościuszki na ścianie frontowej budynku oddziału zakaźnego Szpitala Miejskiego. Dopiero w 1979 r., za sprawą tomaszowskiej młodzieży, odżyła idea odbudowy pomnika. Zlokalizowano go na nowym miejscu, bowiem na poprzednim stanął wspomniany oddział zakaźny. Inwestycje sfinansowano ze składek przeprowadzonych wśród mieszkańców, a uroczyste odsłonięcie odbudowanego pod nadzorem konserwatorskim pomnika miało miejsce w dniu 3 maja 1982 roku.”